Pakiet regulacyjny PSD3, obejmujący dyrektywę w sprawie usług płatniczych i usług związanych z pieniądzem elektronicznym (PSD3), rozporządzenie w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego (PSR), rozporządzenie w sprawie otwartych finansów (FiDA) oraz inne istotne przepisy dla dostawców usług płatniczych, stanowi kolejny krok w ewolucji regulacyjnej sektora finansowego w Unii Europejskiej. Po przyjęciu PSD2 w 2015 r. i wprowadzeniu klauzuli przeglądowej – art. 108 PSD2, Komisja Europejska przystąpiła do przeglądu przepisów dotyczących usług płatniczych. Proces ten zaowocował wypracowaniem dyrektywy PSD3, której głównymi celami są skuteczne zapobieganie nowym formom oszustw oraz zagrożeń, odpowiedź na nowe usługi i uczestników rynku, poprawa zasad dostępu do danych dotyczących rachunków płatniczych oraz eliminacja barier w zakładaniu rachunków płatniczych przez instytucje płatnicze.

Szczegółowe cele PSD3

Celami szczegółowymi PSD3 są:

• Zwiększenie ochrony użytkownika i zaufania do płatności.
• Poprawa konkurencyjności usług otwartej bankowości.
• Zwiększenie skuteczności egzekwowania przepisów oraz ich wdrażania w państwach członkowskich.
• Poprawa dostępu do systemów płatności i rachunków bankowych dla dostawców usług płatniczych spoza sektora bankowego.

Zakres przedmiotowy Dyrektywy PSD3

Dyrektywa PSD3 określa:

• Dopuszczenie instytucji płatniczych do działalności w zakresie świadczenia usług płatniczych i usług związanych z pieniądzem elektronicznym w obrębie Unii.
• Uprawnienia i narzędzia nadzorcze w zakresie nadzoru nad instytucjami płatniczymi.
• Uchylenie Dyrektywy PSD2 i Dyrektywy EMD.
• Dookreślenie zasad paszportowania działalności instytucji płatniczej.
• Wprowadzenie wymogu częściowego świadczenia usług na terenie kraju, w którym siedzibę ma instytucja płatnicza.
• Usunięcie EMI z kategorii dostawców usług płatniczych oraz jedno zezwolenie dla dostawców usług płatniczych i usług pieniądza elektronicznego.

Nowe definicje

PSD3 wprowadza nowe definicje, zapewniające neutralność technologiczną i dostosowanie do realiów rynkowych. Rachunek płatniczy, instrument płatniczy i środek pieniężny zostają zdefiniowane w sposób bardziej precyzyjny, uwzględniający różnorodność form płatności.

Zmiany w zasadach uzyskiwania zezwoleń na świadczenie usług płatniczych

Nowe przepisy dotyczące uzyskiwania zezwoleń na świadczenie usług płatniczych obejmują m.in. skrócenie terminu rozpatrywania wniosków do 3 miesięcy oraz różnorodne modele obliczania funduszy własnych instytucji płatniczych, z uwzględnieniem poprzedniego wolumenu płatności.

Zmiany w funkcjonowaniu usługi cashback

Podmioty detaliczne zyskują możliwość oferowania usługi cashback bez konieczności dokonywania zakupów przez klienta, co może zwiększyć atrakcyjność oferowanych usług.

Włączenie instytucji płatniczych do systemów płatniczych

PSD3 nakłada obowiązek uczestnictwa instytucji płatniczych w systemach płatniczych o znaczeniu systemowym, co wpłynie na poprawę bezpieczeństwa i stabilności tych systemów.

Rozporządzenie w sprawie Otwartych Finansów (FiDA)

Rozporządzenie w sprawie Otwartych Finansów (FiDA) jest częścią pakietu regulacyjnego PSD3 i stanowi istotny element transformacji sektora finansowego w Unii Europejskiej.

FiDA ma na celu promowanie innowacji, konkurencji i ochrony konsumentów poprzez otwarcie rynku finansowego na nowe technologie oraz nowych uczestników rynku. Elementy:

• otwarte API: FiDA nakłada na instytucje finansowe obowiązek udostępniania interfejsów programistycznych (API), co umożliwi dostęp do danych finansowych klientów przez upoważnione podmioty trzecie;
• zasady bezpieczeństwa: rozporządzenie FiDA zawiera wytyczne dotyczące bezpieczeństwa danych, które muszą być spełnione przez instytucje finansowe w celu ochrony poufności i integralności danych klientów;
• otwarta bankowość: FiDA umożliwia rozwój usług bankowości otwartej, w ramach których klienci mogą korzystać z usług finansowych oferowanych przez różne instytucje za pośrednictwem jednej platformy;
• uprawnienia konsumentów: rozporządzenie FiDA zapewnia konsumentom kontrolę nad swoimi danymi finansowymi poprzez możliwość udzielania i cofania zgód na udostępnianie tych danych podmiotom trzecim.

Rozporządzenie w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego (PSR)

Rozporządzenie w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego (PSR) jest kluczowym elementem pakietu regulacyjnego PSD3, mającego na celu ułatwienie funkcjonowania rynku usług płatniczych w obrębie Unii Europejskiej. Elementy:

• unifikacja przepisów: PSR wprowadza jednolite brzmienie przepisów dotyczących usług płatniczych we wszystkich krajach członkowskich UE, co ułatwia prowadzenie działalności na rynku wewnętrznym (swoboda przepływu usług zgodnie z TFUE);
• usługi płatnicze przez Internet: rozporządzenie PSR reguluje usługi płatnicze realizowane przez Internet, zapewniając konsumentom bezpieczne i skuteczne sposoby dokonywania płatności online;
• ograniczenie oszustw: PSR zawiera środki mające na celu ograniczenie oszustw związanych z płatnościami elektronicznymi poprzez wprowadzenie ścisłych procedur autoryzacji transakcji;
• otwarta bankowość: PSR promuje rozwój bankowości otwartej, umożliwiając klientom korzystanie z usług oferowanych przez różne instytucje finansowe za pośrednictwem jednej platformy.

Pakiet regulacyjny PSD3, obejmujący zarówno rozporządzenie FiDA, jak i PSR, stanowi kompleksową odpowiedź na wyzwania związane z rozwojem sektora finansowego, zapewniając nowe możliwości dla konsumentów i instytucji finansowych w Unii Europejskiej.

Wnioski

Pakiet regulacyjny PSD3 przynosi wiele istotnych zmian w funkcjonowaniu rynku usług płatniczych w Unii Europejskiej. Dostawcy usług płatniczych powinni monitorować proces legislacyjny oraz dostosować swoje procedury i produkty do nowych wymogów, aby skutecznie konkurować na rynku jednolitym.

Parlament Europejski przyjął swoje stanowisko w sprawie PSD3/PSR 23 kwietnia 2024 r. Państwa członkowskie w Radzie UE obowiązane są przyjąć teraz swoje stanowiska, aby rozpocząć negocjacje trójstronne. Prezydencja belgijska optymistycznie jednak zakłada, że państwa członkowskie zdołają sfinalizować swoje stanowiska do czerwca 2024 r.