30 lipca 2024 r. Komisja Nadzoru Finansowego opublikowała Sprawozdanie z działalności Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego oraz Komisji Nadzoru Finansowego w 2023 r . Powyższe sprawozdanie stanowi podsumowanie zadań zrealizowanych przez polski nadzór finansowy w 2023 r., w szczególności zawiera kluczowe informacje o działaniach podejmowanych przez KNF. To również źródło ciekawych danych statystycznych, które pozwalają lepiej zrozumieć rozwój rynku i działania nadzorcze na rynku finansowym. W szczególności warto zwrócić uwagę na dane dotyczące krajowych i małych instytucji płatniczych.

Postępowania rejestrowe

W przedmiocie działalności licencyjnej i rejestrowej w zakresie MIP i KIP, w 2023 r.:

• wpłynęło 14 wniosków dotyczących zezwoleń dla KIP, w tym 2 dotyczące cofnięcia zezwolenia (wobec 12 wniosków w 2022 r.);
• zostały wydane 3 decyzje w przedmiocie zezwolenia na świadczenie usług płatniczych w charakterze KIP (analogicznie jak w roku 2022);
• do rejestru małych instytucji płatniczych zostało wpisanych 55 MIP, natomiast wykreślone zostały 24 podmioty (wobec 44 MIP wpisanych i 11 wykreślonych w 2022 r.);
• brak informacji o postępowaniach w przedmiocie zezwolenia na świadczenie usług w charakterze krajowej instytucji pieniądza elektronicznego KIPE.

Powyższe dane wskazują na rosnące zainteresowanie zarówno uzyskaniem zezwolenia na świadczenie usług płatniczych w charakterze KIP, jak i prowadzeniem działalności w charakterze MIP. Warto także zauważyć, że KNF coraz intensywniej porządkuje rejestr MIP, wykreślając coraz więcej podmiotów i trend ten zapewne przybierze na sile w 2024 r. Jednocześnie, utrzymuje się tendencja wydawania jedynie 3 decyzji rocznie w przedmiocie zezwolenia na świadczenie usług płatniczych w charakterze KIP, co potwierdza, że postępowania te są skomplikowane i czasochłonne.

Działania nadzorcze

W odniesieniu do działań nadzorczych, w 2023 r. KNF:

• w stosunku do KIP i MIP przeprowadziła 5 kontroli w zakresie badania jakości zarządzania i jakości zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz zgodności ich działalności z ustawą o usługach płatniczych;
• wszczęła 10 postępowań administracyjnych w przedmiocie wydania decyzji o zakazie świadczenia usług płatniczych w charakterze MIP;
• wszczęła 1 postępowanie administracyjne w przedmiocie odmowy dokonania wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy o usługach płatniczych, jako małej instytucji płatniczej;
• wydała 3 decyzje w przedmiocie zakazu świadczenia usług płatniczych w charakterze MIP;
• wydała 1 decyzję o umorzeniu postępowania w przedmiocie wydania decyzji o zakazie wykonywania działalności w zakresie małej instytucji płatniczej, i 1 analogiczną decyzję w stosunku do KIP.

Zgodnie z informacją przekazaną przez KNF, identyfikacja nieprawidłowości skutkowała w szczególności wydawaniem indywidualnym podmiotom zaleceń organu nadzoru. Jednocześnie, przekazane dane wskazują, że w przypadku najcięższych naruszeń, KNF wszczynał postępowanie w przedmiocie wydania decyzji o zakazie świadczenia usług płatniczych. Postępowania te jednak nie zawsze kończą się decyzją o zakazie działalności.

W przekazanym sprawozdaniu KNF, przedstawił również katalog najistotniejszych i najczęściej powtarzających się nieprawidłowości stwierdzanych przez KNF, do którego zaliczone zostały naruszenia z zakresu:

• nieprzestrzegania przepisów ustawy o usługach płatniczych w szczególności: realizacja działalności poza terytorium RP, niewłaściwy outsourcing czynności operacyjnych, brak przeprowadzania przez radę nadzorczą oceny sposobu funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej, brak audytów wewnętrznych, nieprawidłowe wypełnianie lub niewypełnianie obowiązków sprawozdawczych;
• zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym zarządzania ciągłością działania;
• zarządzania ryzykiem outsourcingu, w tym w związku z: nieprawidłowościami w identyfikacji powierzenia podmiotom zewnętrznym istotnych czynności związanych ze świadczeniem usług płatniczych, brakiem powiadomienia KNF o powierzeniu istotnych czynności podmiotom zewnętrznym, brakiem albo niekompletną ewidencją umów outsourcingowych;
• funkcjonowania organów spółki (brak zatwierdzenia w ustawowym terminie sprawozdania finansowego, brak zwołania zwyczajnego zgromadzenia wspólników zgodnie z k.s.h.);
• funkcjonowania kontroli wewnętrznej, m.in. w związku z brakiem planów kontroli wewnętrznej, brakiem okresowych raportów dla zarządu w zakresie działalności kontrolnej, nieuwzględnieniem rekomendacji zawartych w Zasadach Ładu Korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych;
• procesu rozpatrywania reklamacji.

Wszystkie MIP i KIP powinny zatem zwrócić szczególną uwagę na powyższe obszary działalności, gdyż nie ma wątpliwości, że ewentualne działania nadzorcze KNF będą koncentrować się na powyższych obszarach.

Powyższy katalog ma także duże znaczenie dla podmiotów, które to dopiero starają się o uzyskanie statusu MIP lub KIP. Zaobserwować można bowiem, że również i w tych postępowaniach KNF oceniając wnioski i przedłożoną dokumentację wewnętrzną, zwraca szczególną uwagę na powyższe obszary